Nhiều người có thói quen chụp ảnh màn hình để lưu giữ thông tin nhanh chóng, tiện lợi, nhưng lại hiếm khi xóa chúng đi. Dù có vẻ vô hại, những bức ảnh này lại tiềm ẩn nguy cơ bảo mật nghiêm trọng. Chúng có thể trở thành “mỏ vàng” cho những kẻ tấn công mạng, kẻ trộm danh tính, hoặc thậm chí là những người bạn quá tò mò. Hãy dành một chút thời gian kiểm tra thư viện ảnh trên điện thoại của bạn và loại bỏ ngay lập tức những ảnh chụp màn hình chứa thông tin nhạy cảm dưới đây để bảo vệ dữ liệu cá nhân của mình.
1. Số Dư Tài Khoản Ngân Hàng
Việc chụp nhanh ảnh màn hình số dư tài khoản ngân hàng có thể xuất phát từ mục đích đơn giản như theo dõi tiến độ tiết kiệm hoặc xác nhận một giao dịch chuyển tiền. Tuy nhiên, những con số tưởng chừng vô tội đó lại có thể gây nguy hiểm khôn lường nếu rơi vào tay kẻ xấu.
Ảnh chụp màn hình ngân hàng thường chứa nhiều hơn là chỉ số dư. Bạn có thể vô tình ghi lại một phần số tài khoản, các giao dịch gần đây, hay thậm chí là logo ngân hàng và giao diện ứng dụng. Nếu điện thoại của bạn bị mất hoặc bị tấn công, kẻ gian có thể dễ dàng ghép nối thông tin về ngân hàng bạn sử dụng, số tiền bạn có và cách bạn chi tiêu. Với những dữ liệu này, tội phạm mạng có thể tạo ra các tin nhắn lừa đảo (phishing) cực kỳ thuyết phục, giả mạo ngân hàng của bạn hoặc sử dụng chúng như một phần của kế hoạch đánh cắp danh tính quy mô lớn.
Thay vì lưu trữ những ảnh chụp màn hình này trong thư viện, bạn nên sử dụng các công cụ tích hợp sẵn của ngân hàng để xuất sao kê hoặc lịch sử giao dịch một cách an toàn. Nếu thực sự cần chụp màn hình, hãy cắt ảnh để loại bỏ thông tin cá nhân và di chuyển nó vào một thư mục bảo mật. Tốt hơn hết, hãy xóa chúng ngay sau khi bạn đã sử dụng xong.
Người dùng kiểm tra số dư tài khoản ngân hàng trên ứng dụng di động, minh họa rủi ro bảo mật thông tin tài chính cá nhân.
2. Mật Khẩu và Thông Tin Đăng Nhập
Có thể bạn vừa thiết lập một mạng Wi-Fi mới và chụp ảnh màn hình mật khẩu để tiện ghi nhớ. Hoặc bạn chụp lại kho mật khẩu của trình quản lý mật khẩu như một tham chiếu nhanh. Thậm chí, bạn có thể chụp mã xác thực hai yếu tố (2FA) trước khi chuyển đổi thiết bị.
Dù lý do là gì, việc lưu trữ mật khẩu hoặc thông tin đăng nhập trong thư viện ảnh là một hành động tiềm ẩn nhiều rắc rối. Khác với một trình quản lý mật khẩu chuyên nghiệp, thư viện ảnh của bạn không được mã hóa và rất có thể nhiều ứng dụng đã có quyền truy cập vào nó. Chỉ cần một lỗ hổng ứng dụng, một sự cố rò rỉ dữ liệu đám mây, hoặc một người tò mò có quyền truy cập vào điện thoại đã mở khóa là đủ để xâm phạm nhiều tài khoản của bạn.
Giao diện trình tạo câu hỏi bảo mật của 1Password, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc quản lý mật khẩu an toàn.
3. Giấy Tờ Tùy Thân và Hộ Chiếu
Nếu bạn từng đi du lịch và muốn có một bản sao lưu hộ chiếu, thị thực hoặc giấy phép lái xe để tiện lợi, bạn có thể đã chụp ảnh màn hình chúng. Mặc dù điều này dễ hiểu, nhưng nó không hoàn toàn an toàn. Các tài liệu này chứa dữ liệu cá nhân nhạy cảm như họ tên đầy đủ, ngày sinh, quốc tịch, số tài liệu và đôi khi cả chữ ký hoặc ảnh của bạn. Nếu tin tặc có quyền truy cập vào thư viện ảnh của bạn, họ không chỉ đánh cắp một bức ảnh mà còn sở hữu một hồ sơ danh tính đầy đủ của bạn.
Điều đáng chú ý là các ảnh chụp màn hình liên quan đến du lịch như vé máy bay thường bao gồm mã QR hoặc mã vạch có thể được quét để tiết lộ thông tin đặt chỗ, số hội viên bay thường xuyên và các thông tin du lịch khác. Trong một số trường hợp, dữ liệu này thậm chí có thể được sử dụng để sửa đổi hoặc hủy đặt chỗ của bạn. Tốt hơn hết, bạn nên lưu trữ những loại hình ảnh này trong ví kỹ thuật số có mã hóa hoặc một thư mục bảo mật yêu cầu mật khẩu hoặc dấu vân tay để truy cập. Và hãy luôn nhớ xóa những hình ảnh đó sau chuyến đi hoặc khi tài liệu không còn cần thiết.
Hộ chiếu và vé máy bay minh họa các tài liệu du lịch và giấy tờ tùy thân nhạy cảm, cần bảo mật thông tin cá nhân.
4. Cuộc Trò Chuyện Riêng Tư
Lưu ảnh chụp màn hình tin nhắn, tin nhắn trực tiếp (DM) hoặc email có thể trở thành thói quen thứ hai của nhiều người. Tuy nhiên, vấn đề là chúng thường mang theo nhiều “hành lý” hơn bạn nghĩ. Bạn có thể vô tình lưu số điện thoại, tên người dùng hoặc email của ai đó mà không hề nhận ra. Cuộc trò chuyện cũng có thể đi sâu vào các vấn vực riêng tư, như những câu chuyện cá nhân, những câu nói đùa nội bộ hoặc thông tin công việc không bao giờ được phép tiết lộ ra ngoài.
Hãy thử tưởng tượng ai đó tình cờ lướt qua thư viện ảnh của bạn, hoặc tệ hơn, đám mây của bạn bị xâm phạm và những cuộc trò chuyện riêng tư đó bị lộ ra ngoài. Chắc chắn bạn sẽ đồng ý rằng điều đó không hề lý tưởng. Bạn cũng nên biết rằng ảnh chụp màn hình có thể dễ dàng bị lấy ra khỏi ngữ cảnh, bị hiểu sai hoặc bị sử dụng cho mục đích tống tiền hay lừa đảo nhắm vào bạn hoặc người bạn đang trò chuyện cùng. Nếu thực sự cần lưu ảnh chụp màn hình tin nhắn, hãy tự làm cho mình (và người kia) một ân huệ bằng cách sao chép và dán chỉ phần quan trọng vào một ứng dụng ghi chú an toàn hoặc làm mờ các chi tiết nhận dạng và di chuyển nó đến nơi an toàn hơn.
5. Hồ Sơ Y Tế và Kết Quả Xét Nghiệm
Thông tin sức khỏe là cực kỳ riêng tư và không nên được đối xử một cách tùy tiện, đặc biệt là khi nó ở dạng ảnh chụp màn hình. Bạn có thể đã lưu một đơn thuốc, kết quả xét nghiệm hoặc thậm chí là hóa đơn bệnh viện, nhưng vấn đề là hồ sơ y tế tiết lộ rất nhiều điều và có thể bị lợi dụng theo những cách bạn không ngờ tới.
Ngoài những lo ngại về quyền riêng tư, ảnh chụp màn hình y tế có thể tiết lộ tên, ngày tháng, thông tin bác sĩ, chi tiết bảo hiểm và tình trạng sức khỏe, từ đó tạo điều kiện cho tội phạm mạng. Nếu bị chia sẻ, thông tin này có thể khiến bạn trở thành nạn nhân của các vụ lừa đảo, tống tiền, phân biệt đối xử hoặc đơn giản là gây ra sự bối rối. Nếu bạn cần truy cập thông tin sức khỏe của mình khi đang di chuyển, an toàn hơn là sử dụng ứng dụng chính thức của nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn, vốn có khả năng tích hợp các biện pháp bảo vệ quyền riêng tư.
6. Xác Nhận Mua Hàng và Vé Điện Tử
Ảnh chụp màn hình xác nhận đơn hàng, vé sự kiện hoặc biên lai mua hàng cũng thường chứa đầy đủ thông tin mà tội phạm có thể sử dụng theo những cách độc hại. Mã QR và mã vạch trên vé điện tử đặc biệt rủi ro. Nếu ai đó có quyền truy cập vào hình ảnh đó, họ có thể quét mã và sử dụng nó trước bạn. Họ thậm chí có thể bán lại ảnh chụp màn hình vé điện tử trực tuyến trước khi bạn, chủ sở hữu ban đầu, nhận ra điều gì đã xảy ra.
Vì vậy, đối với các sự kiện và đặt chỗ, việc in một bản cứng và cất vào túi hoặc ví thường là lựa chọn thông minh hơn, đặc biệt nếu bạn đến một nơi có dịch vụ di động kém. Bạn cũng có thể thêm vé vào ứng dụng ví chính thức của điện thoại (như Apple Wallet hoặc Google Wallet), ứng dụng này sẽ bảo vệ chúng phía sau màn hình khóa và cài đặt bảo mật của thiết bị. Đối với biên lai hoặc xác nhận mua sắm trực tuyến, hãy cân nhắc chuyển tiếp email cho chính bạn với một tiêu đề tùy chỉnh không gây chú ý và sau đó lưu trữ chúng trong một thư mục được chỉ định trong hộp thư đến của bạn. Bằng cách đó, chúng dễ tìm khi bạn cần, và không nằm phơi bày trong thư viện ảnh của bạn để bất kỳ ứng dụng tò mò nào cũng có thể xem trộm.
Xác nhận đặt hàng Tesla Cybertruck, ví dụ về thông tin mua sắm trực tuyến và vé điện tử cần cẩn trọng để tránh rò rỉ dữ liệu.
7. Tài Liệu Công Việc
Các ảnh chụp màn hình liên quan đến công việc có thể làm lộ thông tin nhạy cảm của công ty, chi tiết dự án hoặc dữ liệu khách hàng. Ngay cả những nội dung tưởng chừng nhàm chán cũng có thể hiển thị tên, cổng đăng nhập hoặc các sáng kiến chưa được công bố, có thể vi phạm các thỏa thuận không tiết lộ (NDA) hoặc chính sách bảo vệ dữ liệu. Điều này không chỉ có thể khiến bạn gặp rắc rối với nhà tuyển dụng, mà nếu điện thoại của bạn bị xâm phạm, sự rò rỉ có thể vượt xa dữ liệu cá nhân của bạn và ảnh hưởng nghiêm trọng đến tổ chức.
Ảnh chụp màn hình mang lại sự tiện lợi đáng kinh ngạc, nhưng đi kèm với sự tiện lợi đó là trách nhiệm. Nếu bạn không muốn thứ gì đó được hiển thị trên máy chiếu trong một căn phòng đông người, thì có lẽ nó không thuộc về thư viện ảnh của bạn. Hãy đặt lịch nhắc nhở hàng tháng để dọn dẹp thư mục ảnh chụp màn hình và cân nhắc sử dụng bộ nhớ an toàn cho bất kỳ thứ gì dù chỉ hơi nhạy cảm. Để đảm bảo an toàn tối đa cho thông tin cá nhân và doanh nghiệp, hãy luôn là một người dùng công nghệ thông thái và cẩn trọng.
