Khi chiếc máy tính Windows 11/10 yêu quý của bạn đột ngột “đình công” và từ chối khởi động, cảm giác lo lắng là điều không thể tránh khỏi. Màn hình đen vô vọng, tiếng quạt quay nhưng không có dấu hiệu sự sống từ hệ điều hành – đây là những tình huống mà bất kỳ người dùng máy tính nào cũng có thể gặp phải. Tuy nhiên, đừng vội hoảng loạn! Có rất nhiều giải pháp khả thi để đưa chiếc PC của bạn trở lại hoạt động bình thường, từ những bước kiểm tra cơ bản đến các phương pháp khắc phục nâng cao hơn.
Bài viết này của doisongcongnghe.net sẽ cung cấp cho bạn một cẩm nang chi tiết và chuyên sâu, từng bước một, giúp bạn chẩn đoán và sửa lỗi máy tính Windows không khởi động thành công. Chúng tôi sẽ đi sâu vào các nguyên nhân phổ biến và các biện pháp khắc phục hiệu quả, đảm bảo bạn có đủ thông tin và kiến thức cần thiết để tự mình xử lý vấn đề, tiết kiệm thời gian và chi phí. Hãy cùng khám phá những giải pháp hữu ích này để máy tính của bạn có thể hoạt động trở lại!
1. Thử Chế Độ An Toàn (Safe Mode)
Chế độ An toàn (Safe Mode) là một phương án khởi động đặc biệt, giúp máy tính của bạn chạy với số lượng phần mềm và driver tối thiểu, bỏ qua các vấn đề liên quan đến driver hoặc ứng dụng của bên thứ ba. Trước khi thử phương pháp này, hãy rút tất cả các thiết bị USB đang kết nối ra khỏi máy tính và khởi động lại.
Bạn có thể gặp khó khăn khi vào Safe Mode nếu máy tính không khởi động được bình thường. Dưới đây là hai cách tương đối dễ dàng để truy cập chế độ này.
Cách 1: Vào Safe Mode Từ Windows Recovery
Một số máy tính không thể khởi động được thường bị treo ở màn hình logo Windows. Tuy nhiên, bạn có thể buộc máy tính vào Safe Mode bằng cách ngắt quá trình khởi động ba lần liên tiếp. Để làm điều này, hãy nhấn và giữ nút nguồn cho đến khi máy tắt, sau đó bật lại. Lặp lại thao tác này ba lần sẽ tự động kích hoạt môi trường Windows Recovery Environment (WinRE).
Khi menu Windows Recovery xuất hiện, hãy thực hiện các bước sau:
Từ cửa sổ phục hồi Choose an option, chọn Troubleshoot, sau đó chọn Advanced options, và cuối cùng là Startup Settings.
Giao diện Windows Recovery Environment với tùy chọn "Troubleshoot" được chọn để khắc phục lỗi khởi động máy tính.
Từ Startup Settings, bạn có thể khởi động lại máy tính vào Safe Mode, có hoặc không có kết nối internet. Cả hai tùy chọn đều có thể giúp ích trong việc chẩn đoán.
Cách 2: Vào Safe Mode Bằng USB Khôi Phục Windows
Nếu bạn hoàn toàn không thể vào Safe Mode bằng các cách trên, bạn sẽ cần tạo một ổ đĩa USB khôi phục Windows 10 hoặc 11. Ổ đĩa khôi phục này chứa môi trường phục hồi Windows (WinRE) – nơi trước đây có thể truy cập bằng cách nhấn F8 khi khởi động, nhưng Microsoft đã loại bỏ tính năng này.
Việc tạo ổ đĩa khôi phục yêu cầu một máy tính Windows 10 hoặc 11 khác đang hoạt động và một USB có dung lượng ít nhất 1GB. Nếu bạn muốn tạo bản sao lưu hệ thống (có tùy chọn sao lưu các tệp hệ thống vào ổ đĩa khôi phục), bạn sẽ cần ít nhất 16GB dung lượng lưu trữ.
Khởi động Control Panel và tìm kiếm Create a recovery drive.
Cửa sổ "Create a recovery drive" trong Control Panel giúp tạo ổ đĩa khôi phục cho Windows 10.
Sau đó, làm theo hướng dẫn trên màn hình để hoàn tất quá trình.
Sau khi tạo ổ đĩa khôi phục, bạn chỉ có thể khởi động máy tính của mình từ đó nếu bạn đã bật tùy chọn khởi động từ thiết bị USB trong môi trường POST, còn được gọi là UEFI hoặc BIOS. Sau khi bật khởi động từ USB, hãy cắm ổ đĩa vào máy tính và khởi động lại (có thể cần nhấn nút reset hoặc giữ nút nguồn trong vài giây).
Cũng cần lưu ý rằng một bản sao Windows 11 hoặc 10 đầy đủ có thể cài đặt, được tạo bằng Windows Media Creation Tool, cũng cung cấp các tính năng tương tự như ổ đĩa khôi phục.
2. Kiểm Tra Pin Và Bộ Sạc
Pin hoặc bộ chuyển đổi nguồn điện (sạc) có thể là nguyên nhân gây ra sự cố khởi động Windows. Việc sử dụng bộ chuyển đổi nguồn không đúng điện áp hoặc bộ nguồn bị lỗi có thể cung cấp điện áp không ổn định, dẫn đến các vấn đề về độ ổn định, đặc biệt là trong quá trình khởi động. Bạn có thể gặp phải tình trạng treo máy (thay vì đóng băng) trong quá trình khởi động.
Một lựa chọn khác là tháo pin của hệ thống (nếu có thể tháo rời) và cắm máy tính trực tiếp vào nguồn điện. Hãy đảm bảo bạn chỉ kiểm tra từng yếu tố một để xác định chính xác nguyên nhân.
Nếu các vấn đề về nguồn điện gây cản trở quá trình khởi động, bạn cần biết liệu pin hay bộ chuyển đổi nguồn là nguyên nhân. Đôi khi, việc thay thế pin laptop hoặc khắc phục sự cố phần cứng bị lỗi có thể giải quyết vấn đề.
3. Tắt Chế Độ Khởi Động Nhanh (Fast Boot)
Một cài đặt trong BIOS hoặc UEFI có tên Fast Boot cho phép Windows 10 khởi động nhanh hơn bằng cách tải trước các driver. Đáng tiếc, Windows Update đôi khi có thể làm hỏng khả năng tương thích của Fast Boot. May mắn là bạn có thể bật hoặc tắt Fast Boot thông qua BIOS thay vì từ bên trong hệ điều hành Windows.
Cách truy cập màn hình BIOS/UEFI khác nhau tùy theo từng thương hiệu PC. Đối với hầu hết người dùng, nhấn phím Delete trong khi khởi động sẽ đưa bạn vào BIOS. Hai phím khác có thể hoạt động là F2 và Escape.
Sau khi vào BIOS hoặc UEFI, tùy chọn Fast Boot thường nằm trong phần Advanced options, mặc dù nó có thể ở bất kỳ đâu. Nếu bạn không thấy mục Fast Boot nào, có thể máy tính của bạn được sản xuất trước năm 2013, vì chúng không tích hợp tùy chọn Fast Boot.
4. Kiểm Tra Các Cài Đặt BIOS/UEFI Khác
BIOS/UEFI bị cấu hình sai cũng có thể ngăn máy tính để bàn của bạn khởi động. Một số laptop có BIOS/UEFI dễ truy cập, nhưng nhiều loại thì không.
BIOS/UEFI là một môi trường tiền khởi động chứa các cài đặt phần cứng cho máy tính của bạn. Chúng rất hữu ích cho việc phục hồi vì chúng hoạt động ngay cả khi Windows không hoạt động. Truy cập các cài đặt này yêu cầu khởi động máy tính của bạn vào chế độ BIOS. Khi đã vào chế độ BIOS, hãy kiểm tra các cài đặt sau:
Secure Boot
Tùy chọn Secure Boot trong BIOS/UEFI của ASUS, cần kiểm tra để khắc phục vấn đề khởi động Windows 10.
Cài đặt Secure Boot không đúng có thể khiến máy tính của bạn không khởi động được. Bạn có thể vô hiệu hóa Secure Boot trong BIOS, nhưng làm như vậy có thể yêu cầu đặt lại Windows 11 về cài đặt gốc và/hoặc BIOS của bạn. Tuy nhiên, việc vô hiệu hóa Secure Boot có thể ngăn bạn nâng cấp lên Windows 11.
Lý do Secure Boot gây ra sự cố là vì nó được thiết kế để bảo vệ máy tính khỏi phần mềm độc hại. Vì nó kiểm tra các driver và phần cứng được Windows tải khi khởi động, bất kỳ driver hoặc thành phần phần cứng nào không được hệ thống nhận diện sẽ tạo ra lỗi khi khởi động.
Cài đặt Secure Boot thường nằm trong phần Boot options. Bạn có thể bật hoặc tắt nó. Nó nên được đặt thành Windows UEFI mode thay vì Other OS (thường là Linux) để đảm bảo tương thích tốt nhất với Windows.
Compatibility Support Module (CSM)
Cài đặt Compatibility Support Module (CSM) trong BIOS/UEFI, quan trọng cho việc khởi động với các loại phân vùng ổ đĩa khác nhau.
Ổ đĩa khởi động được định dạng bằng hệ thống BIOS cũ yêu cầu bảng phân vùng MBR. Một đĩa được định dạng UEFI yêu cầu bảng phân vùng GPT. CSM cho phép hệ thống UEFI hoạt động giống như hệ thống MBR cũ, đảm bảo khả năng tương thích ngược cho các hệ điều hành hoặc phần cứng cũ hơn.
Khôi Phục Cài Đặt BIOS Về Mặc Định
Nếu cài đặt BIOS của bạn không chính xác nhưng bạn không biết cách khắc phục, đôi khi việc đặt lại BIOS/UEFI về cài đặt gốc có thể giải quyết được vấn đề. Tùy chọn này thường có sẵn trong menu BIOS/UEFI của bạn, giúp khôi phục mọi cài đặt về trạng thái ban đầu mà nhà sản xuất đã cấu hình.
5. Quét Mã Độc (Malware Scan)
Mã độc (malware) là một nguyên nhân lớn khiến máy tính không thể khởi động được. Phương pháp tốt nhất để xử lý mã độc là sử dụng đĩa cứu hộ chống mã độc có khả năng khởi động.
Chúng tôi khuyến nghị sử dụng đĩa Kaspersky Rescue Disk miễn phí vì nó chỉ yêu cầu tải xuống tệp ảnh và sử dụng Etcher để ghi vào USB flash drive hoặc đĩa có thể ghi khác. Etcher hoạt động trên Windows, macOS và Linux.
Sau đó, bạn có thể khởi động máy tính bị ảnh hưởng bằng đĩa cứu hộ và loại bỏ mã độc đang ngăn máy tính khởi động. Lưu ý rằng bạn sẽ cần một máy tính khác để tạo đĩa này, và nó yêu cầu một hệ thống UEFI để hoạt động.
6. Sử Dụng Công Cụ Khởi Động Nhanh (Startup Repair)
Startup Repair là một công cụ khắc phục sự cố đa năng cho các vấn đề ngăn Windows khởi động. Hãy buộc mở trang Windows Recovery Environment (WinRE) như đã mô tả trong phương pháp đầu tiên ở phần Safe Mode.
Sau đó, điều hướng đến Troubleshoot > Advanced options > Startup Repair. Công cụ này sẽ cố gắng giải quyết các vấn đề khởi động với PC của bạn một cách tự động.
7. Gỡ Cài Đặt Bản Cập Nhật Gần Đây
Nếu Startup Repair không mang lại kết quả như mong đợi, hãy thử công cụ Uninstall Updates trên trang WinRE.
Nhấp vào tùy chọn này và sau đó chọn Uninstall latest quality update (Gỡ cài đặt bản cập nhật chất lượng gần đây) và làm theo hướng dẫn trên màn hình để loại bỏ bản cập nhật. Sau đó, kiểm tra xem máy tính Windows của bạn có khởi động được vào màn hình desktop hay không.
Màn hình "Uninstall updates" trong Windows Recovery Environment, cho phép gỡ cài đặt các bản cập nhật gần đây.
8. Sử Dụng System Restore
System Restore là một tiện ích cho phép bạn quay trở lại một Điểm Khôi Phục (Restore Point) trước đó khi máy tính của bạn hoạt động bình thường. Nó có thể khắc phục các vấn đề khởi động do một thay đổi bạn đã thực hiện gây ra, chứ không phải do lỗi phần cứng.
Trên trang WinRE, nhấp vào System Restore. Chọn một điểm khôi phục có sẵn và làm theo hướng dẫn trên màn hình để áp dụng nó.
9. Gán Lại Ký Tự Ổ Đĩa (Re-assign Your Drive Letter)
Một hệ thống có nhiều hơn một ổ đĩa được cài đặt có thể gây ra sự cố khởi động cho người dùng Windows nếu ổ đĩa chứa hệ điều hành (OS) của họ vô tình bị mất ký tự ổ đĩa.
Tuy nhiên, bạn có thể khắc phục vấn đề này một cách dễ dàng bằng cách khởi động vào giao diện dấu nhắc lệnh (Command Prompt). Nhấp vào tùy chọn Command Prompt trên trang WinRE.
Nhập lệnh sau để chạy tiện ích phân vùng đĩa:
diskpartSau khi hoàn tất, nhập list volume để hiển thị chi tiết tất cả các ổ đĩa hiện có trên hệ thống của bạn. Nếu ổ đĩa khởi động của bạn không có ký tự ổ đĩa, bạn phải gán một ký tự cho nó.
Hiển thị danh sách các ổ đĩa và phân vùng bằng lệnh "list volume" trong Command Prompt, sử dụng công cụ Diskpart.
Để gán một ký tự cho ổ đĩa, bạn có thể sử dụng các lệnh select và assign letter.
Ví dụ, nếu muốn gán ký tự E cho ổ đĩa Audio CD trong hình ảnh trên, bạn sẽ nhập select volume 0 trước, sau đó nhập assign letter=E để hoàn tất quá trình.
Như mọi khi, hãy hết sức cẩn thận khi thực hiện các thay đổi trong Command Prompt. Sai sót ở đây có thể gây ra thêm vấn đề cho PC của bạn.
10. Khôi Phục Bootloader Của Windows
Nếu bạn gặp sự cố khi cố gắng cài đặt lại Windows 10, bạn có thể gặp phải phiên bản mới của tiện ích bootloader. Điều này đôi khi có thể gây cản trở việc khởi động một bản sao Windows hiện có.
May mắn thay, có một cách khắc phục tương đối đơn giản. Khởi động vào giao diện dấu nhắc lệnh (Command Prompt) và nhập lệnh sau:
bcdedit /set {default} bootmenupolicy legacyKhởi động lại máy tính của bạn, và bạn sẽ thấy rằng giao diện bootloader cũ đã thay thế phiên bản Windows 10. Từ đó, bạn sẽ không gặp thêm vấn đề gì khi vào Windows 10 Safe Mode hoặc truy cập bản cài đặt hệ điều hành hiện có của mình.
Việc máy tính không khởi động được là một trong những sự cố khó chịu nhất mà người dùng có thể gặp phải. Tuy nhiên, với các bước hướng dẫn chi tiết và chuyên sâu từ doisongcongnghe.net, bạn đã có trong tay bộ công cụ cần thiết để chẩn đoán và khắc phục hầu hết các nguyên nhân phổ biến. Từ việc kiểm tra nguồn điện, điều chỉnh cài đặt BIOS/UEFI, đến sử dụng các công cụ phục hồi hệ thống như Safe Mode, Startup Repair hay System Restore, mỗi giải pháp đều mang lại hy vọng để đưa chiếc PC của bạn trở lại hoạt động.
Hãy nhớ rằng sự kiên nhẫn và cẩn trọng là chìa khóa khi thực hiện bất kỳ thao tác khắc phục nào liên quan đến phần cứng hay hệ thống. Nếu sau khi thử tất cả các phương pháp trên mà máy tính của bạn vẫn không khởi động, có thể vấn đề nằm ở phần cứng nghiêm trọng hơn và bạn nên tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia kỹ thuật.
Bạn đã từng gặp phải tình huống máy tính không khởi động chưa? Bạn đã áp dụng giải pháp nào và liệu nó có hiệu quả không? Hãy chia sẻ kinh nghiệm và ý kiến của bạn trong phần bình luận bên dưới để cộng đồng của chúng ta cùng nhau học hỏi và phát triển. Đừng quên khám phá thêm các bài viết hướng dẫn khắc phục sự cố công nghệ khác trên doisongcongnghe.net để luôn trang bị kiến thức tốt nhất cho mình nhé!
