Trong kỷ nguyên số hóa, hộp thư đến của bạn luôn là mục tiêu hàng đầu của các cuộc tấn công lừa đảo qua email, hay còn gọi là phishing. Với vai trò là biên tập viên an ninh mạng tại doisongcongnghe.net, tôi thường tự tin vào khả năng nhận diện các email lừa đảo tinh vi. Tôi đã chứng kiến vô số chiêu trò trong suốt nhiều năm qua. Thế nhưng, chính bản thân tôi cũng đã suýt rơi vào bẫy của một email phishing sử dụng mồi nhử Netflix quen thuộc. Đây là câu chuyện và những kinh nghiệm quý giá tôi muốn chia sẻ để bạn có thể tự bảo vệ mình khỏi những mối nguy hiểm tiềm tàng.
Tôi Suýt Sập Bẫy Lừa Đảo Netflix Như Thế Nào?
Nếu hộp thư đến của bạn giống tôi, hẳn bạn cũng nhận được một lượng lớn email lừa đảo mỗi ngày. Hầu hết chúng đều được hệ thống tự động lọc thư rác xử lý, giúp bạn không phải bận tâm. Tuy nhiên, lần này, công cụ phát hiện spam đã không nhận ra mối nguy hiểm. Email lừa đảo này được gửi từ địa chỉ “[email protected]”, trông hoàn toàn hợp lệ và được định dạng theo phong cách đặc trưng của Netflix, khiến nó trông như một thông báo chính thức. Tiêu đề email là “Cập nhật phương thức thanh toán của bạn để tránh gián đoạn dịch vụ.”
Ví dụ email lừa đảo Netflix giả mạo thông báo cập nhật thanh toán.
Điều khiến tôi suýt bị lừa chính là sự trùng hợp ngẫu nhiên. Trước khi mở email này, tôi đã gặp một số vấn đề khi cố gắng đăng nhập vào tài khoản Netflix của mình. Video không tải được, và tôi không thể truy cập vào cài đặt hoặc thông tin tài khoản. Tổng thể, đó là một tình huống khá kỳ lạ. Khi email này bất ngờ xuất hiện trong hộp thư – với thời điểm hoàn hảo đến khó tin – những kẻ lừa đảo gần như đã có được cơ hội. Tôi đang thắc mắc tại sao tài khoản Netflix của mình không hoạt động, và email phishing này đã vô tình đánh trúng tâm lý đó. Mặc dù vậy, tôi vẫn giữ sự nghi ngờ bởi tôi biết số dư trong tài khoản thanh toán vẫn đủ và tôi cũng vừa thấy giao dịch thanh toán trên sao kê ngân hàng.
Cách Tôi Phát Hiện Email Lừa Đảo Netflix
Với sự nghi ngờ đã có, tôi quyết định tìm hiểu xem đây có phải là email chính thức từ Netflix hay tôi sắp giao thông tin ngân hàng của mình cho những kẻ lừa đảo.
Bước đầu tiên, tôi di chuột qua nút “Cập nhật Ngay” (Update Now) được hiển thị trong email. Ngay lập tức, ở góc dưới bên trái của ứng dụng email, một đường dẫn website hoàn toàn khác với Netflix đã xuất hiện. Thay vì dẫn đến trang Netflix hoặc một tên miền tương tự, nút “Cập nhật Ngay” này thực chất lại trỏ đến một bài đăng trên Truth Social, điều này ngay lập tức khiến chuông báo động vang lên.
Thay vì nhấp vào liên kết để xem nó dẫn đến đâu, tôi đã nhấp chuột phải và chọn “Sao chép địa chỉ liên kết” (Copy Link Location). Sau đó, tôi truy cập một trang web kiểm tra liên kết để xem URL đó có nguy hiểm hay không. Tôi đã sử dụng VirusTotal, một dịch vụ cho phép bạn kiểm tra tính hợp pháp của một tệp, URL, địa chỉ IP hoặc bất kỳ nội dung nào khác.
Khi dán URL vào VirusTotal, nó đã tiết lộ một địa chỉ hoàn toàn khác so với những gì tôi tưởng, như bạn có thể thấy trong hình dưới đây. Tám trong số các nhà cung cấp bảo mật mà VirusTotal hợp tác đã gắn cờ URL này là độc hại, vì nó liên quan đến phần mềm độc hại, lừa đảo (phishing) hoặc các hoạt động tương tự.
Kết quả quét VirusTotal phát hiện liên kết lừa đảo Netflix chứa mã độc.
Rõ ràng, tôi đã nhận được một email lừa đảo sử dụng chiêu trò hết hạn phương thức thanh toán Netflix. Và tôi đã không còn cách quá xa việc nhấp vào liên kết đó do hoàn cảnh của mình vào thời điểm đó.
Những Dấu Hiệu Nhận Biết Email Lừa Đảo (Phishing) Trước Khi Quá Muộn
Điều đáng nói ở đây là: email lừa đảo không cần phải quá phức tạp để lừa bạn nhấp vào liên kết. Tôi đã chứng kiến vô số email lừa đảo trong nhiều năm. Lần này, tôi suýt nhấp vào liên kết vì đang bận làm việc khác, và thật trùng hợp là công việc đó lại liên quan đến nội dung email lừa đảo.
Đó chính là cách email lừa đảo hoạt động: gieo một hạt giống nghi ngờ đủ nhỏ để bạn nhấp vào liên kết và điền thông tin của mình. Với hàng tỷ email được gửi đi mỗi năm, chắc chắn sẽ có lúc ai đó mắc bẫy. Để bảo vệ bản thân khỏi các cuộc tấn công phishing qua email, bạn có thể áp dụng một số cách sau:
Kiểm Tra Kỹ Nội Dung Email
Hãy cẩn trọng nếu email có những dấu hiệu bất thường về nội dung:
- Lời chào chung chung hoặc sai ngữ pháp: Các email phishing thường sử dụng lời chào không cá nhân hóa như “Kính gửi khách hàng” hoặc có lỗi chính tả, ngữ pháp, cho thấy chúng không đến từ một nguồn uy tín.
- Yêu cầu khẩn cấp hoặc đe dọa: Kẻ lừa đảo thường tạo ra cảm giác cấp bách hoặc đe dọa tài khoản của bạn sẽ bị khóa, dịch vụ bị gián đoạn nếu bạn không hành động ngay lập tức. Đây là chiến thuật để gây áp lực, khiến bạn hành động mà không suy nghĩ kỹ.
- Phần thưởng hoặc quà tặng bất ngờ: Bất kỳ email nào thông báo bạn đã “trúng thưởng” một số tiền lớn hoặc nhận được một phần quà bất ngờ mà bạn không tham gia, đó gần như là một trò lừa đảo.
- Email từ dịch vụ bạn không đăng ký: Nếu bạn nhận được email từ một dịch vụ mà bạn không có tài khoản hoặc chưa từng tương tác, hãy coi chừng.
Phân Tích Kỹ Đường Dẫn (URL)
Đây là một trong những cách hiệu quả nhất để phát hiện email lừa đảo:
- Di chuột qua liên kết: Trong hầu hết các ứng dụng email và trình duyệt web, khi bạn di chuột qua một liên kết (nhưng đừng nhấp), URL thực tế sẽ hiển thị ở góc dưới bên trái màn hình. Nếu URL hiển thị không khớp với tên công ty, trông giống một chuỗi ký tự khó hiểu, hoặc là một liên kết rút gọn, đừng nhấp vào. Bạn không mất gì khi không nhấp, nhưng có nguy cơ mất mọi thứ nếu làm vậy.
- Sử dụng công cụ kiểm tra độ an toàn của link: Các trang web như VirusTotal cho phép bạn dán URL để kiểm tra xem nó có chứa phần mềm độc hại hoặc được các tổ chức bảo mật khác gắn cờ là độc hại hay không.
Xác Minh Địa Chỉ Người Gửi
Dù email tôi nhận được trông giống như một địa chỉ Netflix hợp pháp, nhưng đó là một sai lầm:
- Kiểm tra địa chỉ email người gửi: Email tôi nhận được từ “[email protected]” trông rất thật. Tuy nhiên, một tìm kiếm nhanh trên internet với “địa chỉ email hỗ trợ Netflix” đã chỉ ra rằng Netflix không gửi email từ địa chỉ đó. Phương pháp này có thể áp dụng với hầu hết các công ty lớn, đặc biệt là những công ty có khả năng bị lợi dụng làm mồi nhử lừa đảo.
Cẩn Trọng Với Các Tệp Đính Kèm
- Không mở tệp lạ: Tránh mở các tệp đính kèm trong email không mong muốn hoặc từ người gửi không xác định. Những tệp này có thể chứa phần mềm độc hại (malware) như virus, ransomware hoặc spyware. Luôn quét virus các tệp đính kèm trước khi mở nếu bạn nghi ngờ.
Nhận biết email lừa đảo không phải lúc nào cũng dễ dàng. Chúng không phải là một khối thống nhất với cùng một dấu hiệu đỏ mỗi lần. Đó là lý do tại sao việc học cách phát hiện một số dấu hiệu cơ bản của email phishing có thể giúp bạn tránh được rất nhiều phiền toái và tổn thất tài chính. Hãy tự trang bị kiến thức này trước khi bạn mở hộp thư đến của mình lần nữa!
Bạn đã từng suýt mắc bẫy email lừa đảo nào chưa? Hãy chia sẻ kinh nghiệm của bạn trong phần bình luận bên dưới để cùng nhau nâng cao cảnh giác trong môi trường mạng ngày càng phức tạp!
