Dark Web là một phần của internet mà bạn thường sẽ không tìm thấy nếu không chủ động tìm kiếm, nó chứa đầy nội dung bất hợp pháp và nguy hiểm. Tuy nhiên, ngay cả khi bạn không chủ động tìm kiếm rắc rối, vẫn có rất nhiều rủi ro bạn cần phải tránh khi khám phá thế giới ngầm này. Đối với cộng đồng người dùng Việt, việc hiểu rõ những nguy hiểm tiềm ẩn này càng trở nên quan trọng để bảo vệ bản thân và dữ liệu cá nhân.
1. Nguy cơ Tiếp Xúc Ngẫu Nhiên Với Nội Dung Đáng Lo Ngại Hoặc Bất Hợp Pháp
Việc khám phá Dark Web với ý định tốt không thể bảo vệ bạn khỏi việc vô tình vấp phải những nội dung cực kỳ đáng lo ngại hoặc bất hợp pháp. Khác với Surface Web (internet thông thường) được kiểm duyệt ở một mức độ nào đó, Dark Web phần lớn là không được kiểm soát. Một cú click vào một liên kết có vẻ vô hại có thể dẫn bạn đến những hình ảnh phản cảm, tài liệu khai thác hoặc nội dung bạo lực.
Các thư mục trên Dark Web thường được cố ý sắp xếp lộn xộn hoặc gây hiểu lầm. Nếu bạn đã quen thuộc với cách Dark Web hoạt động hoặc thường xuyên sử dụng nó, bạn sẽ hiểu điều này. Một trang web trông giống như một diễn đàn tập trung vào quyền riêng tư có thể chuyển hướng bạn đến một thứ hoàn toàn khác biệt. Ở một số quốc gia, việc xem một số loại nội dung nhất định có thể dẫn đến hậu quả pháp lý nghiêm trọng. Ngoài rủi ro pháp lý, nhiều người còn báo cáo tình trạng căng thẳng tâm lý kéo dài sau khi tiếp xúc ngẫu nhiên, đặc biệt khi liên quan đến nội dung phản cảm hoặc có tính chất săn mồi.
Máy tính xách tay hiển thị cảnh báo phần mềm độc hại Voldemort trên Dark Web
2. Rủi Ro Cao Về Phần Mềm Độc Hại Và Tấn Công Mạng
Tin tặc phát triển mạnh trên Dark Web, và những người truy cập không chuẩn bị kỹ lưỡng là mục tiêu dễ dàng. Phần mềm độc hại (malware), phần mềm gián điệp (spyware), keylogger và ransomware thường được nhúng trong các tệp hoặc liên kết trông như tài nguyên hợp pháp. Chỉ một cú click bất cẩn có thể làm tổn hại toàn bộ hệ thống của bạn.
Không giống các trang web thông thường thường tránh lưu trữ phần mềm độc hại và gây nguy hiểm cho người dùng, một số nền tảng Dark Web cố ý lưu trữ các tệp tải xuống bị nhiễm virus. Một số tệp được cài bẫy để lây nhiễm hệ thống ngay khi chúng được mở, đặc biệt trên các trang web giả mạo các công cụ phổ biến hoặc ứng dụng bảo mật. Nhiều trang Dark Web hoạt động trên các nền tảng lỗi thời hoặc chưa được vá lỗi, khiến chúng dễ bị khai thác hơn. Trong khi các công cụ như Tor có thể ẩn địa chỉ IP của bạn, chúng không bảo vệ bạn khỏi các tệp tải xuống bị nhiễm virus hoặc các tập lệnh độc hại.
Một số tin tặc chủ động nhắm mục tiêu vào người dùng thông thường, vì họ biết rằng những người này có nhiều khả năng mắc lỗi sơ đẳng. Dữ liệu của bạn có thể bị thu thập, tài khoản bị xâm phạm, hoặc thiết bị của bạn bị biến thành một phần của mạng botnet chỉ trong vài giờ sau khi truy cập sai trang.
Hình ảnh minh họa tấn công mạng và ransomware, nguy cơ khi truy cập Dark Web
3. Thu Hút Sự Chú Ý Từ Cơ Quan Thực Thi Pháp Luật
Chỉ việc truy cập Dark Web cũng có thể khiến bạn bị đưa vào tầm ngắm. Các cơ quan thực thi pháp luật trên khắp thế giới, bao gồm FBI và Europol, chủ động giám sát các trung tâm Dark Web nổi tiếng. Ngay cả khi bạn không làm gì sai, lưu lượng truy cập đến các trang web nhất định (hoặc việc sử dụng thường xuyên các công cụ như Tor) cũng có thể gây ra nghi vấn.
Ngay từ năm 2014, NSA đã có các hệ thống ghi lại và gắn thẻ người dùng Tor là mục tiêu giám sát, theo một báo cáo của Wired. Nói cách khác, việc sử dụng Dark Web có thể thu hút sự chú ý. Các cơ quan chức năng thường sử dụng kỹ thuật nhận dạng trình duyệt (browser fingerprinting), tấn công tương quan thời gian (time correlation attacks) và khai thác lỗ hổng zero-day để xác định người dùng.
Việc bị gắn cờ không có nghĩa là bạn có tội, nhưng nó có thể làm phức tạp dấu vết kỹ thuật số của bạn. Cơ quan thực thi pháp luật có thể thu thập siêu dữ liệu theo thời gian để xây dựng hồ sơ về hành vi đáng ngờ. Ngay cả khi bạn không bao giờ bị liên hệ, hoạt động của bạn có thể được lưu trữ và tham chiếu trong các cuộc điều tra không liên quan sau này, đặc biệt ở những khu vực pháp lý nơi giám sát kỹ thuật số diễn ra mạnh mẽ và kéo dài.
Mô hình cảnh sát Lego đột kích, ám chỉ sự giám sát của cơ quan pháp luật trên Dark Web
4. Lừa Đảo Và Gian Lận Phổ Biến Khắp Nơi
Những kẻ lừa đảo phát triển mạnh trong môi trường ẩn danh của Dark Web. Dù bạn đang khám phá diễn đàn, sử dụng công cụ hay duyệt các chợ đen, sự lừa dối luôn là một rủi ro thường trực. Bạn không cần phải tham gia vào các giao dịch để bị mắc bẫy. Các trang lừa đảo (phishing pages), cổng đăng nhập giả mạo, và các dịch vụ chứa mã độc thường được ngụy trang thành các tài nguyên cộng đồng hữu ích. Ngay cả hành động cố gắng tìm hiểu thông tin cũng có thể khiến bạn lạc vào một trang web giả mạo được thiết kế để thu thập dữ liệu hoặc chiếm đoạt tiền điện tử của bạn.
Và khi bạn bị lừa, có rất ít hoặc không có biện pháp nào để khắc phục. Không có bộ phận hỗ trợ khách hàng, không có trách nhiệm giải trình từ nền tảng, và chắc chắn không có sự trợ giúp pháp lý nào. Đây là một trong những rủi ro lớn nhất mà người dùng Dark Web phải đối mặt, bởi vì mọi giao dịch hay tương tác đều tiềm ẩn nguy cơ bị lừa đảo mà không có bất kỳ cơ chế bảo vệ nào.
Biểu tượng email lừa đảo (phishing) và người dùng máy tính, cảnh báo lừa đảo trên Dark Web
5. Công Cụ Ẩn Danh Không Hoàn Toàn Tuyệt Đối
Tor, VPN và các công cụ mã hóa là những công cụ mạnh mẽ, nhưng chúng không phải là bất khả chiến bại. Chỉ một sai lầm nhỏ cũng có thể làm lộ danh tính của bạn, ngay cả khi bạn đang sử dụng các công cụ bảo vệ quyền riêng tư tốt nhất hiện có. Tor bảo vệ vị trí của bạn nhưng không bảo vệ hành vi của bạn. Nếu trình duyệt của bạn không được cấu hình đúng cách hoặc nếu bạn truy cập các liên kết của Surface Web, bạn có thể làm rò rỉ thông tin nhận dạng.
Các kỹ thuật như nhận dạng dấu vân tay trình duyệt (browser fingerprinting), rò rỉ WebRTC và cấu hình DNS không đúng có thể làm lộ danh tính. Nhiều người dùng cho rằng Tor hoàn toàn an toàn, nhưng việc kết hợp nó với thói quen xấu hoặc các cú nhấp chuột rủi ro sẽ làm mất đi khả năng bảo vệ của nó. Ngay cả các chuyên gia cũng mắc lỗi. Thay đổi kích thước cửa sổ trình duyệt, bật JavaScript hoặc tải xuống sai tệp có thể đủ để làm lộ danh tính của bạn. Các cơ quan thực thi pháp luật đã phát triển các kỹ thuật loại bỏ ẩn danh tiên tiến.
Một ví dụ điển hình là trường hợp một sinh viên Harvard đã cố gắng giữ ẩn danh bằng cách sử dụng Tor và Guerrilla Mail để gửi một lời đe dọa đánh bom vào năm 2013. Tuy nhiên, như The Harvard Crimson đã lưu ý, họ đã bị theo dõi sau khi sử dụng mạng lưới của trường để truy cập Tor.
Giao diện trình duyệt Tor, công cụ chính để truy cập Dark Web
Trang tải xuống Tor Browser trên điện thoại Android, minh họa việc sử dụng công cụ ẩn danh
6. Vi Phạm Pháp Luật Không Chủ Ý
Bạn không cần phải cố ý phạm tội để vi phạm pháp luật. Trên Dark Web, thật đáng báo động khi bạn dễ dàng vượt qua các ranh giới pháp lý mà không hề nhận ra. Việc truy cập các chợ đen nhất định, tải xuống các tệp không rõ nguồn gốc hoặc tương tác trong các diễn đàn sai trái có thể là bất hợp pháp tùy thuộc vào nơi bạn sinh sống.
Ở một số quốc gia, việc nhấp vào một liên kết dẫn đến tài liệu bị cấm là đủ để phải đối mặt với hậu quả, ngay cả khi bạn không biết điều gì đang ẩn chứa sau đó. Chia sẻ hoặc đăng lại nội dung cũng có thể bị coi là hành vi phân phối, điều này mang lại những hình phạt nghiêm khắc. Phần lớn Dark Web rất mơ hồ và được gắn nhãn kém, điều này khiến bạn khó biết mình đang xem hoặc tải xuống cái gì cho đến khi quá muộn. Vào thời điểm bạn nhận ra điều gì đã xảy ra, bạn đã có thể ở trong tình thế nguy hiểm về mặt pháp lý.
Sự thiếu hiểu biết không phải lúc nào cũng là một lý do bào chữa hợp lệ. Các luật liên quan đến khai thác trẻ em, khủng bố và hàng cấm thường hoạt động dưới trách nhiệm nghiêm ngặt. Điều đó có nghĩa là ý định có thể không quan trọng trong việc xác định liệu bạn có vi phạm pháp luật hay không.
Logo trình duyệt Tor trên nền màu tím, tượng trưng cho tính ẩn danh của Dark Web
7. Rủi Ro Tâm Lý Và Cảm Xúc Nghiêm Trọng
Dark Web không chỉ nguy hiểm về mặt kỹ thuật mà còn có thể gây tổn hại về mặt cảm xúc. Ngay cả khi tiếp xúc ngắn ngủi với những nội dung đen tối của nó cũng có thể dẫn đến lo lắng, căng thẳng hoặc đau khổ về mặt tâm lý. Đây là một không gian nơi sự tin cậy không tồn tại và nơi một số nội dung đáng lo ngại nhất trên internet chỉ cách một cú nhấp chuột. Dù là bạo lực đồ họa, tư tưởng cực đoan hay nội dung lẽ ra không bao giờ được chia sẻ, những gì bạn gặp phải có thể ám ảnh bạn rất lâu sau khi bạn đăng xuất.
Việc điều hướng Dark Web cũng có nghĩa là bạn phải liên tục cảnh giác và kiểm tra kỹ lưỡng mọi liên kết và tương tác. Sự hoang tưởng và căng thẳng dai dẳng đó có thể làm xói mòn sự bình yên trong tâm trí bạn. Một số người dùng thậm chí còn báo cáo những thay đổi trong thế giới quan hoặc cảm giác an toàn của họ sau khi tiếp xúc lâu dài.
Người dùng tập trung trước dàn máy tính, minh họa sự căng thẳng khi đối mặt với nội dung khó chịu trên Dark Web
Dark Web có thể có vẻ bí ẩn và thậm chí thú vị, nhưng nó hoàn toàn không vô hại. Ngay cả khi bạn không làm bất cứ điều gì bất hợp pháp, chỉ việc ở đó cũng có thể mở ra cánh cửa cho phần mềm độc hại, lừa đảo, rắc rối pháp lý và đau khổ về mặt cảm xúc. Sự tò mò không phải là lá chắn bảo vệ. Nếu bạn bước vào Dark Web mà không biết mình đang làm gì, bạn có thể phải đối mặt với nhiều điều tồi tệ hơn những gì bạn mong đợi. Hãy cẩn trọng và trang bị kiến thức cần thiết trước khi quyết định khám phá thế giới này. Bạn có suy nghĩ gì về các rủi ro của Dark Web? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn trong phần bình luận bên dưới!
